Przełącz w tryb pełnoekranowy desktop icon logo jak-ksiegowac.pl

Różnica między rezerwami na zobowiązania, a biernymi rozliczeniami międzyokresowymi kosztów

Różnica między rezerwami na zobowiązania, a biernymi rozliczeniami międzyokresowymi kosztów

| Marzena Walkiewicz

Różnica między rezerwami na zobowiązania, a biernymi rozliczeniami międzyokresowymi kosztów oraz prezentacja w sprawozdaniu finansowym

Zgodnie z zasadą memoriału oraz z zasadą współmierności jednostka zobligowana jest do uzgodnienia przychodów i kosztów ściśle związanych z danym okresem bilansowym. Takie ustalenie wysokości obrotów polega na ewidencji kosztów przypadających na dany rok sprawozdawczy, a także rozliczeniu tych kosztów, które nie zostały jeszcze poniesione, jako koszty przyszłych okresów. Postępując w ten sposób operacje ujęte w księgach będą kształtować wynik finansowy za bieżący okres jak i wpłyną na wynik w przyszłym roku. Takie ujęcie kosztów jest wpływa na rzetelny i jasny opis sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa.

Ustalenie wysokości biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów oraz rezerw na zobowiązania określone jest w przepisach ustawy o rachunkowości oraz zasadach Krajowych Standardów Rachunkowości nr 6.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów związane są z podstawową działalnością przedsiębiorstwa. Tworzy się je w celu rzetelnego wykazania kosztów i zobowiązań dotyczących danego okresu sprawozdawczego, które powstały w wyniku wykonanych na rzecz jednostki dostaw lub usług, za które nie otrzymała jeszcze faktury.

Ustawa o rachunkowości nie definiuje biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (RMB). Definicja RMB została wprowadzona w rozdziale II KSR 6, według którego: Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, o których mowa w art. 39 ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a ustawy to rezerwy związane bezpośrednio z działalnością operacyjną, a więc z wytwarzaniem, sprzedażą (handlem) i fazą posprzedażną, a także ogólnym zarządem. Ilekroć w niniejszym standardzie mowa jest o biernych rozliczeniach międzyokresowych kosztów, rozumie się przez to bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów będące rezerwami.

Do biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów będących rezerwami nie zalicza się biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, o których mowa w art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy. Są to w szczególności:

a) koszty wykonania jeszcze niezakończonych umów o usługi, w tym budowlane, o których mowa w KSR 3 "Niezakończone usługi budowlane,

b) zobowiązania wynikające z przyjętych przez jednostkę niefakturowanych dostaw i usług. Zalicza się je do zobowiązań z tytułu dostaw i usług, i to także wtedy, gdy ustalenie przez jednostkę dokładnej ilości i/lub ceny dostawy/usługi może wymagać szacunków.

Definicja RMB wprowadzona została również w MSR 37, zgodnie z którą: rozliczenia międzyokresowe bierne są zobowiązaniami przypadającymi do zapłaty za dobra lub usługi, które zostały otrzymane/wykonane, ale nie zostały opłacone, zafakturowane lub formalnie uzgodnione z dostawcą, łącznie z kwotami należnymi pracownikom (na przykład kwoty dotyczące naliczonego wynagrodzenia za urlop). Mimo iż czasami konieczne jest oszacowanie kwoty lub terminu zapłaty rozliczeń międzyokresowych biernych, stopień niepewności jest na ogół znacznie mniejszy niż w przypadku rezerw.

Ustawa o rachunkowości wyszczególnia zdarzenia, kiedy jednostka powinna dokonywać biernych  rozliczeń międzyokresowych w wysokości prawdopodobnych zobowiązań. Zgodnie z art. 39 ust. 2 ustawy o rachunkowości (dalej: uor)  Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:

 1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny,

 2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.

 

Przykład. Przedsiębiorstwo skorzystało w grudniu 2019 r z usług informatycznych. Firma informatyczna nie przekazała jeszcze faktury z tego tytułu. Jednostka oszacowała zobowiązanie na kwotę 10 000 zł. Księgowość spółki prowadzona jest z ewidencją kosztów na kontach zespołu 4 i 5.

W opisanej wyżej sytuacji koszt jest współmierny w danym okresie sprawozdawczym, ale ze względu na brak faktury zostanie poniesiony w przyszłym roku. Należy zatem rozpoznać rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów.

Przedsiębiorstwo dokonuje następujących księgowań:

  1. Grudzień 2019:
  1. W roku 2020 przedsiębiorstwo otrzymało fakturę na kwotę 8 000 zł netto. W związku z tym spółka dokonuje dekretacji:

Bierne rozliczenie międzyokresowe kosztów - ujęcie w sprawozdaniu finansowym

Jednostka w sprawozdaniu finansowym wykazuje bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów w pasywach bilansu w pozycji B.I. "Rezerwy na zobowiązania", z wyszczególnieniem:

  • pozycja . B.I.2. - "Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne" - są tu przedstawione bierne rozliczenia międzyokresowe, które wykazywane są na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, z którego wynika, że jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w  wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku.  Wyróżnia się w tej pozycji RMB krótkoterminowe, których przewidywany termin wykorzystania nastąpi w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego oraz RMB długoterminowe, których wykorzystanie nastąpi w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego,
  • pozycja B.I.3 - "Pozostałe rezerwy" – w których wykazuje się pozostałe, niewykazywane w ww. pozycji bierne rozliczenia międzyokresowe tworzone zgodnie z art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, również z podziałem na RMB krótkoterminowe oraz długoterminowe.

Poza tym jednostka w dodatkowych informacjach i wyjaśnieniach bilansu powinna przedstawić następujące informacje:

  • w ust. 1 pkt 11- dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym,
  • w ust. 1 pkt 14 - wykaz istotnych pozycji czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych, w tym kwotę czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów stanowiących różnicę między wartością otrzymanych finansowych składników aktywów a zobowiązaniem zapłaty za nie;

Rezerwy na zobowiązania

Rezerwy na zobowiązania jednostka powinna tworzyć w sytuacji, gdy nie są one związane z podstawową działalnością. Zatem rezerwy tworzymy dla:

  • zdarzenia pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki,
  • zdarzenia związane z operacjami finansowymi,
  • zdarzenia związane z innym ryzykiem niż ogólne ryzyko prowadzenia działalności operacyjnej.

Przykładami zdarzeń, dla których tworzymy rezerwy mogą być udzielone gwarancje, poręczenia, restrukturyzacja, operacje kredytowe.

Definicję rezerw na zobowiązania można znaleźć w rozdziale II KSR nr 6, zgodnie z którym rezerwy - zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy to - zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Rezerwy tworzy się zgodnie z obowiązkiem prawnym lub zwyczajowo oczekiwanym obowiązkiem handlowym, to jest wtedy, gdy występuje na tyle duże prawdopodobieństwo, że zajdzie konieczność wywiązania się jednostki z ciążącego na niej obowiązku, a koszty lub straty wymagające poniesienia dla wywiązania się z tego obowiązku są na tyle znaczące, że ich nieuwzględnienie w wyniku finansowym tego okresu, w którym obowiązek powstał, spowodowałoby istotne zniekształcenie obrazu sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego jednostki.

W MSR nr 37 definicja rezerwy ujęta jest jako zobowiązanie, którego kwota lub termin zapłaty są niepewne.

Obowiązek tworzenia rezerw przez jednostkę wynika z art. 35d ust 1 ustawy o rachunkowości, w którym rezerwy tworzy się na: 

1) pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego,

2) przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.

Przykład. Przedsiębiorstwo w grudniu 2019 r utworzyło rezerwę na koszy związane z gwarancją z tytułu napraw za uszkodzone towary, które w danym roku sprzedała dla klienta. Kwota utworzonych rezerw oszacowano na 15 000 zł. W 2020 r przedsiębiorstwo poniosło koszty gwarancyjne w wysokości 10 000 zł. Pozostała część rezerwy została rozwiązana. Jednostka ewidencjonuje koszty na kontach zespołu 4 i 5.

W opisanym przykładzie, ze względu na charakter spodziewanych w 2019 roku kosztów rozpoznajemy rezerwy na zobowiązania.

Przedsiębiorstwo dokonuje następujących księgowań:

  1. Grudzień 2019 – zawiązanie rezerwy z tytułu gwarancji na naprawy:
  1. W 2020 – ujęcie faktycznie poniesionych kosztów

Zgodnie z art. 35d ust. 1 pkt 4 Niewykorzystane rezerwy, wobec zmniejszenia lub ustania ryzyka uzasadniającego ich utworzenie, zwiększają na dzień, na który okazały się zbędne, odpowiednio pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe lub zyski nadzwyczajne.

  1. W 2020 r – rozwiązanie niewykorzystanej części rezerwy utworzonej w 2019 r:

Rezerwy na zobowiązania – ujęcie w sprawozdaniu finansowym

Jednostka w sprawozdaniu finansowym przedstawia rezerwy wycenione zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym rezerwy – wycenia się w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości. Rezerwy na zobowiązania należy wykazać w bilansie po stronie pasywów w pozycji B.I. „Rezerwy na zobowiązania” korzystając z podziału na część długo i krótkoterminową, przy czym wyszczególniając:

  • w pozycji B.I.2 "Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne", gdzie wykazywane są rezerwy na świadczenia emerytalne oraz świadczenia pracownicze,
  • w pozycji B.I.3 "Pozostałe rezerwy", gdzie ujmowane są pozostałe rezerwy niewykazane w ww. pozycji.

Analogicznie, jak w przypadku rozliczeń międzyokresowych biernych kosztów informacje o utworzonych rezerwach na zobowiązania należy ująć w informacji dodatkowej w pozycji:

  • w ust. 1 pkt 11- dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym. Z pkt 5.1. i 5.2. KSR nr 6 wynika, że w tej części należy ujawnić:

1) cel ich utworzenia,

2) stan na początek okresu,

3) dodatkowe rezerwy utworzone w ciągu okresu, łącznie ze zwiększeniami dotychczasowych rezerw, np. w wyniku ich wzrostu w ciągu okresu wynikającego z upływu czasu oraz skutków zmian stopy dyskontowej,

4) kwoty wykorzystane w ciągu okresu (rozliczone z zobowiązaniami),

5) kwoty niewykorzystane, rozwiązane w ciągu okresu oraz

6) stan na koniec okresu.

W informacji dodatkowej do każdej grupy rezerw oraz biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów lub ich istotnych składowych jednostka powinna ponadto ujawnić:

a) krótki opis charakteru obowiązku (zobowiązania) oraz oczekiwanych terminów wynikających z nich wypływów korzyści ekonomicznych,

b) informacje o wszelkich istotnych niepewnościach co do kwoty i terminu wystąpienia tych wypływów,

c) główne założenia, jeżeli jest to zasadne, dotyczące przyszłych zdarzeń, które zostały uwzględnione przy szacowaniu rezerwy,

d) kwotę wszelkiego zakładanego zwrotu składnika aktywów, w tym kwotę ujętą w bilansie.

 

Rozliczenie międzyokresowe bierne kosztów i rezerwy na zobowiązania – różnice

Zasadniczą różnicą miedzy RMK biernymi a rezerwami na zobowiązania jest kwestia, czego dotyczy dany koszt. Zatem, jeżeli:

  • bierne rozliczenie kosztów powstaje, gdy dany koszt związany jest z podstawową działalnością jednostki i dotyczy bieżącego okresu,
  • rezerwy na zobowiązania tworzy się, gdy oszacowany koszt związany jest z zagrożeniem powstania w przyszłym okresie wydatków, które nie wynikają z podstawowej działalnością jednostki, mogą być związane z operacjami finansowymi lub innym ryzykiem niezwiązanym z podstawową działalnością operacyjną jednostki

  





Możesz być także zainteresowany

Czym jest faktura ustrukturyzowana? Czym jest faktura ustrukturyzowana?

Zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego Zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego

Rezerwy urlopowe- zasady tworzenia i ujęcie w księgach Rezerwy urlopowe- zasady tworzenia i ujęcie w księgach

Kategoria: Praktyczne przykłady CIT VAT

Artykuły z kategorii VAT

Pytania i komentarze


Twój komentarz będzie pierwszy






Ochrona przed spamem. Proszę podać numer czternaście:


Czy znalazłeś błąd lub chcesz ocenić mobliną wersję strony? Wyślij email na , dziękujemy.
Autor serwisu nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki wykorzystania przez Użytkownika informacji uzyskanych za pośrednictwem strony jak-ksiegowac.pl, szczególnie za konsekwencje podjętych na ich podstawie decyzji. CC BY-NC-SA 3.0 PL www.jak-ksiegowac.pl 2012 - 2024