Zużycie materiałów i energii - koszty układu rodzajowego

26. 09. 2016 | Magdalena Sokołowska

Przed wakacjami zaczęliśmy omawiać koszty układu rodzajowego. Pozostały nam do omówienia dwa konta : Zużycie materiałów i energii oraz Pozostałe koszty rodzajowe. Dzisiaj zajmiemy pierwszym z wymienionych wyżej kont.

Zużycie materiałów i energii obejmuje wartość materiałów, która została pobrana z magazynu oraz wartość materiałów przekazanych bezpośrednio do zużycia po zakupie.

Konto 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401 Zużycie materiałów i energii jest kontem wynikowym co oznacza, że nie wykazujemy go w bilansie, konto to początkiem roku nie posiada salda początkowego i ma bezpośredni wpływ na wynik finansowy jednostki. Księgowań na tym koncie dokonuje się po stronie Wn. Po stronie Ma można wykazywać korekty, jednak dla zachowania czystości obrotów na kontach kosztowych zaleca się księgowanie korekt zapisem ujemnym po stronie Wn.

Koszty zużycia materiałów i energii ponoszonych przez jednostkę obejmują:

• materiały podstawowe czyli takie materiały, które w trakcie działalności zostają przetworzone w produkt gotowy lub stanowią materiał konieczny do wykonania usługi,
• materiały pomocnicze czyli takie, które w trakcie produkcji nadają wyrobom gotowym lub usługom określone właściwości lub które służą do przyspieszenia procesu technologicznego,
• materiały biurowe, książki, czasopisma, kalendarze,
• materiały służące do konserwacji oraz remontów maszyn i urządzeń np. części zapasowe,
• opakowania będące częścią wyrobu gotowego, a także opakowania wysyłkowe,
• materiały i paliwo do środków transportu,
• energia ( elektryczna, gazowa, wodna, cieplna)
• środki czystości,
• odpady podlegające przetwarzaniu w toku działalności,
• towary pobrane z własnych zapasów na wewnętrzne potrzeby jednostki,
• przedmioty długotrwałego użytkowania, które nie są w jednostce zaliczane do środków trwałych,
• ubytki materiałów w granicach norm, niedobory pozorne, towary przekazane do kontroli jakości lub degustacji.

Do konta Zużycie materiałów i energii zaleca się prowadzenie ewidencji analitycznej, poniżej przykład:

• 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401-1 Materiały podstawowe
• 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401-2 Materiały pomocnicze
• 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401-3 Materiały i paliwo do środków transportu
• 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401-4 Zużycie energii
• 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401-5 Przedmioty niezaliczone do środków trwałych
• 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401-6 Pozostałe materiały

W celu ułatwienia obliczeń dla celów podatkowych zaleca się prowadzenie do każdego z w/w kont analityki drugiego stopnia, gdzie będziemy zastosowany podział na konta stanowiące koszt uzyskania przychodu i niestanowiące kosztu uzyskania przychodu.

Koszty zużycia materiałów i energii  ustala się w wartości netto, bez podatku VAT jeśli dana jednostka jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Jeśli dana jednostka jest zwolniona z VAT wówczas koszty te podlegają ujęciu w kwocie brutto. Kwoty w walutach obcych przelicza się po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia dokumentu. Jeśli materiały pobierane są z magazynu to ich wycena następuje według przyjętej metody wyceny.

Zapisów na koncie 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401 Zużycie materiałów i energii dokonuje się na najczęściej na podstawie dowodu RW – „ Rozchód wewnętrzny”, faktur VAT, faktur VAT korygujących, faktur zagranicznych, dowodu ZW – „ Zwrot do magazynu” oraz PK- „Polecenie księgowania”. Podstawą zapisów są mogą być także dokumenty elektronicznie generowanego przez system księgowy.

Po stronie MA konta księgujemy:

• korekty wartości zużytych materiałów spowodowane błędami popełnionymi w trakcie dokumentacji lub wyceny materiałów,
• wartość materiałów niezużytych zwróconych z produkcji do magazynu,
• wartość przedmiotów długotrwałego używania, które przy zakupie zostały zaliczone do materiałów lecz z powodu dłuższego niż rok okresu użytkowania zostały przekwalifikowane do środków trwałych,
• odzyskane po remoncie środków trwałych i przyjęte do używania części zapasowe oraz odpady produkcyjne.

Konto 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401 Zużycie materiałów i energii na koniec roku na podstawie dokumentu PK lub elektronicznego dokumentu z systemu księgowego wykazywane jest w sprawozdaniu finansowym:

a)      przy stosowaniu wariantu porównawczego rachunku zysków i strat:

w części B. Koszty działalności operacyjnej -> II. Zużycie materiałów i energii

b) przy stosowaniu wariantu kalkulacyjnego rachunku zysków i strat:

w „Dodatkowych informacjach i objaśnieniach”

Podstawowe księgowania na koncie 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 401 Zużycie materiałów i energii: