Co to jest rentowność

06. 11. 2013 | Ewa Kusznierowska

Wskaźniki rentowności mówią nam jak skutecznie działa dane przedsiębiorstwo. Prowadząc przedsiębiorstwo inwestujemy pewne nakłady, mniejsze lub większe. W wyniku tych nakładów osiągamy większe lub mniejsze efekty.

Jest oczywiste, że osiągnięcie tego samego efektu przy zainwestowaniu w działalność mniejszych nakładów jest znacznie trudniejsze niż wtedy gdy zainwestujemy nakłady większe. Teoretycznie przy takim samym zarządzaniu inwestując większe nakłady powinniśmy osiągnąć  większy efekt naszego działania.

Można więc stwierdzić że o efektywności działania przedsiębiorstwa świadczy nie tyle sam efekt jego działania, ile stosunek efektów, które otrzymano z jego działalności, do nakładów jakie zainwestowano w tę działalność. Dlatego wprowadzono wskaźniki rentowności.

Są one równe ilorazowi efektu jaki otrzymujemy do nakładu. Ogólny wzór na wskaźniki rentowności przyjmuje zatem postać:

Wskaźnik rentowności = efekt/nakład.

Zatem możemy powiedzieć, że wskaźniki rentowności informują nas o efektywności działania przedsiębiorstwa.

Najważniejszy miernikiem efektywności działania  przedsiębiorstwa jest zysk, natomiast nakładem jest zainwestowany kapitał lub majątek, który został zaangażowany w  celu osiągnięcia tego zysku.

W zależności od punktów widzenia i różnych podstaw, do których odnosimy zysk, w analizach finansowych stosowane są następujące grupy wskaźników rentowności:

• wskaźniki rentowności  sprzedaży- tzn. wskaźniki rentowności handlowej,
• wskaźnik rentowności majątku- tzn. wskaźnik rentowności ekonomicznej,
• wskaźnik rentowności kapitałów własnych- tzn.  wskaźnik  rentowności finansowej.

Rodzaj rentowności zależy od podstawy odniesienia. Jeżeli zysk odnosimy do majątku mówimy o rentowności ekonomicznej. Jeżeli odnosimy go do kapitałów mówimy o rentowności finansowej. Natomiast w przypadku odniesienia go do przychodów ze sprzedaży mamy do czynienia z rentownością sprzedaży.

Wskaźniki te w bardzo dużym stopniu zależą od rodzaju prowadzonej działalności i warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa. Rentowność sprzedaży hurtowej, powszechnie dostępnych towarów jest o wiele niższa niż rentowność sprzedaży detalicznej w ekskluzywnym sklepie, np. rentowność sklepu jubilerskiego lub ekskluzywnego sklepu z ubraniami jest dużo większa niż rentowność supermarketu, ponieważ zyski rosną wraz z ilością sprzedawanych towarów. W supermarkecie występuje tzn. efekt skali i na pojedynczym towarze zysk może być, a nawet powinien być, mniejszy niż w ekskluzywnym sklepie lub u jubilera.

Porównując zaś rentowność przedsiębiorstw wytwarzających wyroby o krótkich cyklach produkcyjnych, które mają zapewnioną stałą sprzedaż, a rentowność przedsiębiorstw o długich cyklach produkcyjnych, należy stwierdzić, że zwykle rentowność pierwszych z nich jest o wiele niższa. W przedsiębiorstwach o długich cyklach produkcyjnych wyższa rentowność sprzedaży wynika z wyższych kosztów zamrożenia gotówki i wyższego poziomu ryzyka finansowego.

Z tego powodu wskaźnik rentowności można porównywać tylko pomiędzy przedsiębiorstwami, które prowadzą działalność gospodarczą o podobnym charakterze. Można też dokonywać porównań w czasie. W ten sposób możemy określić, czy efektywność działania przedsiębiorstwa z roku na rok ulega poprawie, czy pogorszeniu.