Przełącz w tryb pełnoekranowy desktop icon logo jak-ksiegowac.pl

Cash pooling w księgach rachunkowych

Cash pooling w księgach rachunkowych

| Marzena Walkiewicz

Cash pooling to system zarządzania płynnością finansową, który występuje najczęściej w grupach kapitałowych. Umowy cash poolingu są wdrażane przez grupy m.in. w celu zapewnienia skutecznego zarządzania środkami pieniężnymi oraz efektywnością kosztową poprzez połączenie sald (rzeczywistych lub hipotetycznych) na wielu oddzielnych rachunkach bankowych. Jest to niewątpliwie bardzo korzystna alternatywa dla kredytów i pożyczek, gdyż wykorzystuje różnice kapitałowe występujące między jednostkami danej grupy kapitałowej a w skutek tego pozwala na znacznie obniżenie kosztów finansowania działalności, które wynikałyby z konieczności kredytowania zewnętrznego. W Polsce jest to wciąż rzadko stosowana metoda, która nie znajduje bezpośredniego odniesienia w polskich regulacjach prawnych, a w obrocie występuje jako umowa nienazwana. Nie wyczerpuje również znamion uregulowanej w prawie polskim pożyczki ze względu na brak zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na wskazany w umowie podmiot. Przy umowie cash poolingu należy odnieść się zatem do przepisów Kodeksu cywilnego, gdzie zgodnie z art. 3531 KC strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Cash pooling ujęcie podatkowe

Pod względem podatkowym cash pooling budzi wiele wątpliwości. Jest to umowa nienazwana, a zatem nie znajduje ona bezpośredniego odzwierciedlenia w przepisach prawa. W tym przypadku można odnieść się jedynie do art. 3531 Kodeksu cywilnego dotyczącego swobody umów.

Analizując charakter umowy cash poolingu można stwierdzić, iż nie posiada ona znamion pożyczki, gdyż uczestnik cash poolingu przekazujący środki pieniężne na wspólne konto nie wie, jak zostaną wykorzystane pieniądze, w jakiej kwocie i komu zostaną one przekazane. Podobnie jednostka otrzymująca środki nie wie skąd one pochodzą. Zatem nie można uznać tych transakcji jako pożyczki. Umowa cash poolingu nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie ma też charakteru pożyczki, a zatem nie podlega opodatkowaniu pcc.

Podobnie w kwestii podatku VAT, umowa cash poolingu nie jest bezpośrednio wymieniona w ustawie. Rozważając charakter tej umowy, należy zauważyć, iż uczestnicy cash poolingu nie świadczą sobie żadnych usług. Zatem nie podlegają oni opodatkowaniu podatkiem VAT Jedynie pool leader rozporządzając wspólnym kontem świadczy usługę wobec uczestników. Jednak i jego działanie, zgodnie z art. 43 ustawy o VAT będzie zwolnione z opodatkowania, gdyż jest to usługa pośrednictwa finansowego. Analizując ewentualne opodatkowanie w kwestii podatku VAT należałoby jeszcze przeanalizować art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, według którego usługą jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Ponadto opodatkowanie czynności zależy od wykonania jej przez podmiot działający jako podatnik podatku VAT.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu cash poolingu w roli usługodawcy jako podatnik VAT, z zasady, występuje zatem jedynie bank wykonujący na rzecz uczestników usługę zarządzania płynnością finansową. Uczestnicy porozumienia nie świadczą usług, są jedynie ich odbiorcami. Operacje związane z realizacją umowy faktycznie realizowane są przez bank, zaś uczestnicy dokonują czynności tylko umożliwiających usługodawcy dokonanie transferu środków.

Powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje indywidualne wydawane w obowiązującym stanie prawnym m.in.: interpretacja indywidualna z 24.03.2021 r., wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, znak: 0114-KDIP4-3. 401Konto 401 - Zużycie materiałów i energii (Kosztowe) 4012. 740Konto 740 - Przychody netto ze sprzedanych materiałów (Przychodowe) 740.2 020Konto 020 - Wartości niematerialne i prawne (Aktywne) 020.3.KM.

Należy pamiętać, aby daną czynność można było uznać za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a należnym świadczeniem wzajemnym. W ramach określonego stosunku prawnego, świadczeniodawca zobowiązuje się wykonać określoną usługę, otrzymując w zamian świadczenie wzajemne, jakim jest ustalone wynagrodzenie.

Wątpliwości pojawiają się również w kwestii, czy uczestnicy będą musieli rozpoznać przychody z tytułu częściowo nieodpłatnie otrzymanych świadczeń w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT. W kwestii tej można odwołać się do interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 24 kwietnia 2018 r. o nr 0114-KDIP2-1.4010.135.2018.4.JF, w której stwierdza, iż „Mając powyższe na uwadze, nie można stwierdzić, że w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu, którykolwiek z Uczestników otrzyma nieodpłatne, bądź częściowo odpłatne świadczenie od pozostałych stron Umowy, w tym Koordynatora. Obniżenie kosztów podatkowych po stronie Uczestników ma swoje uzasadnienie ekonomiczne i wynika z celu i charakterystyki cash-poolingu. Uczestnicy nie będą zatem zobowiązani do rozpoznawania przychodu z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.”

Cash pooling jest korzystna formą zarządzania płynnością finansową grupy kapitałowej. Daje ona możliwość maksymalizacji zysków z odsetek z dodatniego salda na wspólnym koncie jak i obniżenie kosztów związanych z pokryciem kapitału spółek wykazujących ujemne saldo.

Ewidencja księgowa cash poolingu

W cash poolingu środkami pieniężnymi znajdującymi się na wspólnym koncie zarządza pool leader, który monitoruje salda rachunków bankowych uczestników, jak również nalicza i płaci odsetki. Na wspólnym rachunku dokonują się wielostronne transakcje kompensowania sald debetowych i kredytowych poszczególnych uczestników cash poolingu, z których naliczane są odsetki obciążające strony z saldem kredytowym i przekazywane na konto jednostki z saldem debetowym. Powstające opłaty za korzystanie z rachunku wspólnego związane z jego obsługą obciążają pool leadera, który przenosi powstały koszt na wszystkie jednostki uczestniczące we wspólnym rachunku.

Przykładowa ewidencja w księgach rachunkowych pool leadera może wyglądać następująco:

 1. Przelew środków pieniężnych od uczestnika w cash pooling na rachunek wspólny w kwocie 100.000.000 zł

2. Przelew środków pieniężnych na rachunek jednostki wykazującej saldo ujemne w kwocie 30.000.000 zł

3. Naliczenie odsetek bankowych od dodatniego salda na rachunku wspólnym w kwocie 1.000zł

4. Naliczenie opłat bankowych za prowadzenie rachunku w kwocie 500 zł

5. Przekazanie naliczonych odsetek w proporcjonalnej części jednostce uczestniczącej w uzyskanym saldzie dodatnim na rachunku wspólnym w kwocie 600 zł

6. Obciążenie jednostki uczestniczącej w cash poolingu, która wykazuje saldo kredytowe odsetkami w kwocie 200 zł

7. Obciążenie jednostek uczestniczących w cash poolingu kosztami obsługi wspólnego konta (wynagrodzenie dla pool leadera) w kwocie 300 zł

Natomiast ewidencja ze strony uczestników cash poolingu może wyglądać następująco:

1. Przelew środków pieniężnych uczestnika cash poolingu na wspólny rachunek w kwocie 30.000 zł

2. Przelew środków pieniężnych z rachunku wspólnego na konto jednostki wykazującej saldo ujemne w kwocie 5.000 zł

3. Otrzymanie odsetek od debetowego salda w kwocie 200 zł

4. Naliczone odsetki od kredytowego salda w kwocie 100zł

5. Obciążenie uczestnika cash poolingu kosztami obsługi wspólnego konta ( wynagrodzenie dla pool leadera) w kwocie 150 zł

Saldo konta Rozrachunki z uczestnikami cash poolingu stanowi należności lub zobowiązania krótkoterminowe od jednostek powiązanych w zależności czy konto wykazuje saldo debetowe czy kredytowe. Informacje na temat uczestnictwa w cash poolingu jednostka powinna zamieścić w informacji wstępnej sprawozdania finansowego.

 





Możesz być także zainteresowany

MSR 7 - sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych MSR 7 - sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

Tworzenie i rozwiazywanie odpisów należności w księgach Tworzenie i rozwiazywanie odpisów należności w księgach

Kategoria: Praktyczne przykłady CIT VAT Rozrachunki

Artykuły z kategorii Rozrachunki

Pytania i komentarze


Twój komentarz będzie pierwszy






Ochrona przed spamem. Proszę podać numer czternaście:


Czy znalazłeś błąd lub chcesz ocenić mobliną wersję strony? Wyślij email na , dziękujemy.
Autor serwisu nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki wykorzystania przez Użytkownika informacji uzyskanych za pośrednictwem strony jak-ksiegowac.pl, szczególnie za konsekwencje podjętych na ich podstawie decyzji. CC BY-NC-SA 3.0 PL www.jak-ksiegowac.pl 2012 - 2024